Kalendarz ciąży

Planowanie ciąży

Do ginekologa warto wybrać się już na etapie planowania ciąży. Podczas takiej wizyty lekarz zbierze wywiad dotyczący stanu zdrowia pacjentki. Omówi zagadnienia związane z prowadzonym trybem życia, takie jak dieta, przyjmowane leki, wykonywana praca oraz potencjalnie zagrażające dla dziecka czynniki w otoczeniu matki. Może zlecić również przeprowadzenie określonych badań dodatkowych, takich jak np. morfologia krwi, badanie ogólne moczu, poziom hormonów tarczycy itp. Jeśli w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie była wykonywana cytologia lekarz pobierze materiał do oceny, aby wykryć ewentualne zmiany szyjki macicy.

Podczas wizyty na etapie planowania ciąży pacjentka powinna zostać również poinformowana o korzyściach z przyjmowania kwasu foliowego co najmniej 2 miesiące przed planowaną ciążą.
 

Wizyty przedporodowe

Podczas każdej wizyty lekarz lub położna przeprowadza badanie ginekologiczne, wykonuje pomiar ciśnienia krwi i określa masę ciała pacjentki. Na podstawie uzyskanych informacji oceniane jest ryzyko ciążowe dla danej pacjentki, które związane jest z określonymi zaleceniami.
 

Do 10 tygodnia ciąży (lub w chwili pierwszego zgłoszenia)

Optymalnie, aby pierwsza wizyta odbyła się pomiędzy 7. a 8. tygodniem ciąży. W przypadku ciąż nieplanowanych łatwo jest jednak przekroczyć ten termin – w takiej sytuacji należy udać się do lekarza niezwłocznie po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu ciążowego. W przypadku sprawowania opieki przez położną obowiązkowa jest konsultacja lekarza położnika na tym etapie ciąży.

Podczas wizyty zbierany jest wywiad dotyczący stylu życia matki, w tym nawyków żywieniowych, spożywania alkoholu i stosowania innych używek. 

Badania dodatkowe wykonywane w tym okresie ciąży obejmują: grupę krwi i Rh, przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych, morfologię krwi, badanie ogólne moczu, pomiar stężenia glukozy na czczo i badanie w kierunku HIV, HCV, toksoplazmozy (IgG, IgM) oraz różyczki (IgG, IgM), a także oznaczenie TSH. Wszystkie wymienione badania (poza badaniem ogólnym moczu) wymagają jedynie pobrania krwi od matki.

Jeśli ciężarna nie wykonywała badania cytologicznego w ciągu ostatnich 6 miesięcy należy je wykonać. Warto również odwiedzić stomatologa, aby przeprowadził higienizację i kontrolę stanu uzębienia.
 

11-14 tydzień ciąży

Na tym etapie ciąży należy wykonać USG I trymestru, nazywane także USG genetycznym. Ciężarne po 35. roku życia (lub młodsze obarczone określonymi czynnikami ryzyka) powinny również wykonać tzw. „test podwójny”, badający stężenie PAPP-A i β-hCG. Oba te badania ukierunkowane są na wykrycie wad genetycznych płodu. 

Lekarz przeprowadza również ocenę ryzyka wystąpienia depresji lub nasilenia jej objawów, dając ciężarnej do wypełnienia przeznaczony do tego formularz.
 

15-20 tydzień ciąży

W tym okresie należy powtórzyć badania z krwi: morfologię oraz przeciwciała anty-Rh, a także badanie ogólne moczu.
 

18-22 tydzień ciąży

W tym okresie należy wykonać USG II trymestru i jeśli jest wskazane – ECHO serca płodu.
 

21-26 tydzień ciąży

Od tego etapu ciąży podczas wizyt każdorazowo ocenia się czynność serca płodu. W tym okresie rozpoczyna się również edukacja przedporodowa pacjentki.

Należy wykonać badanie ogólne moczu, sprawdzić poziom przeciwciał anty-D u kobiet Rh(-) oraz powtórzyć badanie w kierunku toksoplazmozy, jeśli wynik z I trymestru był ujemny. Po 24 tygodniu ciąży należy przeprowadzić badanie stężenia glukozy po doustnym podaniu 75g glukozy (tzw. test doustnego obciążenia glukozą – OGTT).

W przypadku opieki sprawowanej przez położną należy zgłosić się na konsultację do lekarza położnika pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży.
 

27-32 tydzień ciąży

Pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży należy wykonać badanie USG III trymestru. Oprócz tego powtarza się badanie morfologii krwi, przeciwciał anty-D u kobiet Rh(-) oraz badanie ogólne moczu.
W 28-30 tygodniu ciąży lekarz może zaproponować podanie immunoglobuliny anty-D kobietom Rh(-) bez przeciwciał anty-D. Jej podanie zabezpiecza przed wytworzeniem przez kobietę przeciwciał anty-D (anty-Rh). Ich obecność może zagrażać zdrowiu dziecka o grupie krwi Rh(+).

33-37 tydzień ciąży

Podczas wizyty w tym czasie przeprowadzane jest badanie położnicze oraz ocena wymiarów miednicy i ruchów płodu. Dodatkowo ocenia się ryzyko wystąpienia depresji u matki lub jej nasilenie.

W tym okresie należy powtórzyć badanie ogólne moczu oraz morfologię krwi, a także badanie HIV i antygenu HBs. Podczas badania ginekologicznego pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży pobierany jest posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców β-hemolizujących. W grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem zakażenia należy powtórzyć badania w kierunku VDRL oraz HCV.
 

38-39 tydzień ciąży

W przypadku opieki sprawowanej przez położną należy zgłosić się na konsultację do lekarza położnika. W tym okresie należy powtórzyć badanie ogólne moczu oraz morfologię krwi.
 

Po 40 tygodniu ciąży

Należy przeprowadzić badanie USG oraz badanie KTG. Przy prawidłowych wynikach KTG i USG oraz przy prawidłowym odczuwaniu ruchów płodu badania te należy ponownie wykonać za 7 dni. W trakcie tej wizyty ustalana jest data hospitalizacji, tak aby poród miał miejsce przed końcem 42. tygodnia.