Zazwyczaj życzliwie życzymy sobie szczęścia i zdrowia, nikt nie chce chorować i nikomu tego nie prognozujemy, ale życie ludzkie przynosi nam nie tylko radości, ale smutki także choroby i paradoksalnie to te trudne doświadczenia mogą nas jeszcze bardziej połączyć, uczą nas wytrwałości i mądrego pomagania.
Rodzina staje w roli osób wspierających przed którymi staje ogrom wyzwań. Kilka wskazówek psychologicznych może pomóc radzić sobie z tymi wyzwaniami:
- masz prawo do trudnych emocji – żal, smutek, obniżony nastrój, frustracja, złość to normalne reakcje na wiadomość o chorobie bliskiej osoby. Masz prawo się złościć, smucić, czuć rozżalenie – to normalne reakcje. Zaleca się szczerze i otwarcie o tych uczuciach rozmawiać w rodzinie. Właściwie szczera rozmowa o doświadczanych trudach jest podstawą utrzymania dobrej kondycji psychicznej. Sytuacja choroby nie jest normalna, więc reakcje rodziny są normalne.
- zasada „z pustego Salomon nie naleje”. Wiedząc, że trzeba będzie wiele spraw przeorganizować, zmienić, zmierzyć się z trudnymi uczuciami warto dać sobie prawo do troski o siebie. Często osoby wspierające wyczerpują się tak mocno, ze same potrzebują pomocy. Warto pamiętać o zarządzaniu i oszczędzaniu siłami, nie wszystko na raz, jeśli można skorzystać z pomocy kogoś jeszcze, zawsze warto to zrobić.
- zachowaj elementy swojego życia – w ramach wspomnianej troski o siebie zadbaj by pewne aktywności, nawet te drobne jak spacer czy spotkanie ze znajomymi w pracy pozostały niezmienne. To pozwala na zachowanie poczucia autonomii i stabilizacji. Nie można oprzeć życia tylko na pomaganiu czy chorobie.
- pozwól sobie na popełnianie błędów – wspierasz wystarczająco dobrze, nie musi być w tym perfekcyjny. Pamiętaj, że we wspieraniu nie liczy się ilość tylko jakość pomagania. Twój wypoczynek, świeża głowa jest ważniejsze niż trwanie ba baczność bez wytchnienia.
Choroba w rodzinie, w konsekwencji często łączy, buduje więzy, daje poczucie siły „wspólnie przeżyliśmy tak trudny czas, jesteśmy naprawdę odważni, silni i mocno się kochamy” tak wspominają po czasie rodziny, w których życiu wystąpiła choroba onkologiczna.
Jednak w czasie leczenia normalne jest, że w tak wielu przykrych emocjach, gonitwie myśli pojawiają się problemy w komunikacji. Potraktuj to normalnie, konflikty to część naszego zycia, rozmawiaj o tym co trudne, asertywnie wyrażaj swoje zdanie, osoby chorujące często pragną szczerości, skarzą się, że nagle zaczyna się ich traktować jak bezwolne dzieci, oszczędza. Konflikty często oczyszczają atmosferę, nie wolno ich jednak tłumić czy zamiatać pod dywan, wymiecione będą powodować miażdżącą eskalację.
Problemem, który często doskwiera parom jest kwestia intymności i seksualności. Warto dokładnie te obszary i możliwości przedyskutować z personelem medycznym, z lekarzem onkologiem oraz skorzystać z konsultacji seksuologicznej czy psychologicznej.
W trudnej sytuacji choroby psycholodzy, zespół medyczny wspiera nie tylko pacjenta, ale i rodzinę. Warto z tej pomocy korzystać!
Marta Boczkowska
specjalistka psychologii klinicznej, PZU Zdrowie